Inspired Custom Kicks – Nghệ thuật hay ăn cắp ý tưởng?
Phong trào làm vlog và trở thành vlogger đang dần được các bạn trẻ tại Việt Nam cũng như du học sinh tại các nước hưởng ứng, và dĩ nhiên trong số đông đó sẽ nổi bật lên những gương mặt nổi trội nhờ vào nét riêng của bản thân. Tuy vậy đây không hẳn là một ngành nghề dễ xơi mà phải đòi hỏi rất nhiều công sức, kể cả việc lăng-xê cho bản thân để nhiều người biết đến mình hơn. Dạo gần đây, sau khi tạm nghỉ với việc làm vlog, một nữ vlogger có vẻ ngoài dễ nhìn cũng như nổi tiếng với những câu nói nay đã trở thành câu cửa miệng của một số bạn trẻ, đã chuyển hướng sang một chủ đề khác hiện đang được giới trẻ Việt Nam yêu thích – sneakers.
Vào 18 tiếng trước, tức là tầm 1-2 chiều ngày 14/4 vừa rồi, trên trang facebook cá nhân của mình, một nữ vlogger (tạm gọi là A.) đã post một bức ảnh đi kèm với dòng caption như dưới đây với những từ ngữ mang tính chất “đá xoáy” và không được “văn hóa” cho lắm.
Nếu như các bạn chưa biết thì đôi Roshe Run được custom phía dưới là một sản phẩm khác của một bạn nữ chuyên custom giày (tạm gọi là J.) đã làm vài tháng trước như một món quà cho bạn mình. Phía trên là đôi Atmos x Air Max 90 Duck Hunter Camo được ra mắt vào ngày 5 tháng 10 năm 2013 với sự đón chào của rất nhiều các đầu giày trên toàn thế giới với phối màu lạ mắt này. Mọi chuyện hẳn đã không được mang ra bàn luận cho đến khi một câu hỏi được đặt ra: liệu đây có được gọi là “ăn cắp ý tưởng”?
đôi Roshe Run được làm riêng dành tặng cho bạn của mình từ J. dựa trên họa tiết Duck Camo
Và đây là cận cảnh đôi Nike Air Max 90 Duck Hunter Camo
Như các bạn đã thấy trong bức ảnh dưới đây, trong album của customizer J. có ghi rõ “Kelsh Amy Inspired Custom – Duck Camo pattern” như một phần giới thiệu về xuất xứ phối màu của đôi giày này. Cũng như khi A. đăng lên trên Facebook cá nhân của mình bức ảnh này, đã có rất nhiều bạn biết cũng như có kiến thức về đôi giày này hay về mảng custom kicks đã đăng hình album của J. nhằm xóa bỏ “hiểu lầm” mà A. đang có. Cứ ngỡ rằng trắng đen rõ ràng với dòng chữ “Inspired custom” có thể giúp chị hiểu rằng đây không phải là một hành động “ăn cắp” như chị nói, nhưng không phải vậy. Khi có những người đăng tải hình ảnh này ở phần comment cũng như phân bua giải thích thì A. lập tức đáp trả với những lý lẽ mà có lẽ những đầu giày đều phải ngán ngẩm. Đại ý rằng, A. muốn làm rõ rằng đôi giày Roshe Run ở trên không thể nói là “Inspired” mà chính là “ăn cắp ý tưởng”, là “copy-paste” nhằm đổ lỗi cho người làm ra sản phẩm là J.
Album J đã ghi rõ “Kelsh Amy Inspired Custom-Duck Camo pattern“
Đối với các đầu giày lâu năm hay thì việc sơn vẽ hay khâu may thêm thắt hoặc lược bớt các chi tiết ở những đôi giày, … với mục đích “lột xác” cho một đôi giày được gọi chung là custom. Custom có rất nhiều biến thể, có thể tạo nên một sản phẩm hoàn toàn mới mang dấu ấn của riêng mình, nhưng cũng có thể chỉ là khoác lên đối giày A vẻ ngoài của đôi giày B vì bản thân người làm custom cảm thấy thích. Đấy gọi là “Inspired custom” – tạm dịch là custom “theo”, custom “chịu ảnh hưởng”.
Để làm rõ hơn vấn đề này cũng như để giúp các bạn chưa biết rõ về lĩnh vực này, các bạn hãy cùng mình làm một phép thử nho nhỏ. Bật một tab khác lên trên trình duyệt bạn đang sử dụng, gõ vào google dòng chữ “Inspired custom kicks” và chờ kết quả hiện lên trong phần hình ảnh. Các bạn thấy hiện lên những hình ảnh như thế nào? Có đến hàng trăm nghìn kết quả hiện lên và kết quả bên mình hiện ra màn hình như thế này. Trên những hình ảnh tìm thấy các bạn có thể thấy rõ hàng ngàn những phối màu quen thuộc từ Nike, từ đôi Supreme Foamposite được custom trên đôi LeBron 11, hay cũng không khó để nhận ra đôi Roshe Run được custom theo phối màu của Air Jordan 3 Black Cement…
Hình ảnh từ Google khi gõ “Inspired custom kicks”
Hay ví dụ điển hình như đôi Zoom Vapor AJ3 “Black Cement” này cũng đã được ông lớn Nike làm ra inspired từ phối màu của đôi Air Jordan 3 Black Cement huyền thoại có lẽ cũng nằm trong phạm vi “ăn cắp” như Vlogger đã đề cập tới.
Roshe Run “Cork” Inspired Custom dựa trên LeBron X “Cork”
Vậy, theo những gì A. nói, tất cả những gì chúng ta nhìn thấy đây đều là sản phẩm “ăn cắp ý tưởng”? Nếu thực sự là “Ăn cắp ý tưởng” hay lấy cắp chất xám của người khác thì việc custom những đôi giày đã không thể trở thành một văn hóa của sneakergame trên toàn thế giới.
Trên thực tế, những người đã, đang và sẽ custom một đôi giày nào đó hầu như đều sẽ bị ảnh hưởng rất nhiều từ những phối màu trên những đôi giày mình yêu thích chứ chưa hề đụng tới khái niệm “Inspired custom“. đặc biệt, khi bạn là fan của một phối màu đặc biệt nào đó thì việc custom một đôi giày theo phối màu y hệt không thể gọi là “ăn cắp” khi rất nhiều các đôi giày đã được custom như vậy trên toàn thế giới. Và đó chính là “Inspired custom” mà J. nhắc đến trong album của mình.
Có thể rõ ràng nhận thấy những comment của A. đều mang tính chất “làm cho ra lẽ” hay chỉ trích việc đặt từ “inspired” là không hề đúng (theo nghĩa tiếng Anh chuẩn) mà không hề biết rằng “Inspired custom” lại là một cụm từ có nguồn gốc rõ ràng và đã được mang ra sử dụng trong mảng custom giày từ khá lâu.
Có lẽ việc A. không phải là một đầu giày hay chơi giày đủ lâu để có những hiểu biết quan trọng về mảng custom kicks là yếu tố quyết định khiến chị có những sai lầm trong việc phán xét nhận định chủ quan và vô cùng tiêu cực về một thiết kể của J. Còn chưa kể tới việc đây là một sản phẩm J. làm để tặng một người bạn với yêu cầu thiết kế từ người đó chứ không phải một sản phẩm mang đi rao bán để mà có thể mang ra soi xét và nhận xét vô cùng nặng nề như vậy.
Cre: Justwin custom
Đây là một đôi Air Jordan 3 cũng đã được một customizer nổi tiếng custom theo phối màu Atmos Duck Camo. Đôi giày này đã đem đến sự thích thú cho rất nhiều đầu giày trên toàn thế giới trong khoảng thời gian đó cũng như mang lại nhiều sự nể phục từ cộng đồng đối với người thực hiên sản phẩm. Vậy chúng ta hãy cùng có sự so sánh nhỏ, đôi giày J custom bị lên án vậy thì đôi giày tương tự như thế này có lẽ cũng không phải ngoại lệ?
Cá nhân người viết không muốn bênh vực ai nhưng quả thực việc một người nổi tiếng phát ngôn như vậy sẽ làm xấu đi cái nhìn về những sản phẩm của J. nói riêng cũng như của các customizers khác tại Việt Nam nói chung. Tính đến thời điểm này vẫn chưa có phản hồi gì từ vlogger A. để giải thích cho sự việc vừa xảy ra nói trên, nhưng đối với phần đông cộng đồng yêu thích sneakers tại Việt Nam và là fan của chị thì đây hẳn là một điểm trừ lớn trong lòng người hâm mộ.
Tường thuật “trực tiếp” từ hiện trường scandal, chúng mình là LuLu và Hoàng Kim! Peace!
#inspiredcustomkicks101
Credit hình ảnh: Quản Anh Trung, LuLu, Hoàng Kim, T-Kay George